Gümbet ile Bardakçı koyu arasında yükselen, denize karşı suskun nöbetini sürdüren yel değirmenleri… Yıllardır Bodrum’un kartpostallarında, tablolarında, anılarında yer alan bu ikonik yapılar artık sadece birer turistik dekor değil. Onlar, geçmişin mühendisliğini, kültürünü ve emeğini taşıyan yaşayan miraslar. Ancak bu miras, uzun zamandır kaderine terk edilmiş durumda.
Bodrum’un silüetini çizen sessiz anıtlarBodrum’daki yel değirmenleri sprey boyalarla tahrip edilmiş duvarları, kırık camları, çevreye atılan çöpler ve yıkılma riskiyle karşı karşıya. Bodrum’un 1. derece deprem bölgesinde yer alması bu tehlikeyi daha da büyütüyor. Ne yazık ki bazı turistler, yapısal bütünlüğü bozulmuş bu tarihi yapıları fotoğraf fonu olarak kullanmaya devam ediyor.
Başkan Mandalinci’den “Rüzgârla Gelen Miras” hamlesi Bodrum Belediye Başkanı Tamer Mandalinci, bu sessiz çığlığa kulak verdi. Hem tarihi Aya Nikola Kilisesi’ni restore edip müzeye dönüştürmeyi planlayan Mandalinci, hem de Bodrum’un yel değirmenlerini kültürel ve ekonomik bir değere dönüştürecek projeyi hayata geçirmek istiyor. Üstelik bu projeyi Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile de paylaştığını açıklıyor.
“Bu projeyi bu değeri bilen insanlarla 7 aydır çalışıyoruz. Turiste sadece deniz, kum, güneş satamayız. Bodrum’un hafızasını, ruhunu da sunmalıyız” diyor Mandalinci.
Dijital Deneyim Müzesi ve sosyal tesisler yoldaBaşkan Mandalinci’nin hayalinde yel değirmenlerini birer sosyal tesis alanına dönüştürmek ve bu alanlarda dijital deneyim müzeleri kurmak var. Bu sayede hem Bodrumlular hem de turistler geçmişin ruhunu çağın teknolojisiyle birlikte deneyimleyebilecek. Ancak önünde ciddi bir engel var: Yel değirmenlerinin çoğu özel mülkiyet statüsünde ve kamulaştırma maliyetleri yüksek.
Yarım kalan çabalar, yeni umutlarBodrum Kent Konseyi Başkanı Gamze Türk Oğuz da bu değirmenlerin korunması için geçmişte ciddi adımlar atıldığını hatırlatıyor. Eski Belediye Başkanı Ahmet Aras döneminde mülk sahipleriyle toplantılar yapılmış ve koruma amaçlı imar planı hazırlanmıştı. Ancak bu plan henüz tamamlanmadığı için koruma projeleri uygulamaya geçemiyor.
“Yapılar hem çevresel etkenlerle hem de insanların tahribatıyla yok oluyor. Bütün alanın çevrelenmesi ve güvenlik altına alınması şart” diyor Oğuz.
Dünyaya örnek olabilecek bir başarı: MMK Yel DeğirmeniBodrum’un bu konuda elinde parlak bir örnek de var. Avukat Muammer Mehmet Kaya tarafından restore edilen ve çalışır hale getirilen MMK Yel Değirmeni, yalnızca Türkiye’nin değil, dünyanın öğütme işlevi gören tek yel değirmeni olma özelliğini taşıyor. Günde 350-400 kilo buğdayı una çevirebilen bu yapı, rüzgârla çalışan bir mühendislik harikası.
Yalıkavak’tan Ortakent’e uzanan manzaraya hâkim bir tepeye Türk bayrağıyla birlikte kurulan bu yapı, vizyon, azim ve yerel değerlerle buluşunca neler yapılabileceğinin en iyi örneği.
Geçmişe saygı, geleceğe mirasBodrum’un yel değirmenleri sadece taş ve tahtadan yapılmış yapılar değil. Onlar, emeğin, doğayla uyumlu yaşamın, zamanın ve kültürün sembolleri. Başkan Mandalinci’nin ve yerel inisiyatiflerin bu projeyi başarıyla hayata geçirmesi halinde, Bodrum sadece maviyle değil rüzgârla da anılacak.
